Zamówienia publiczne to ważny element procesu zakupowego w szeroko pojętej gospodarce, w której państwo bądź też jego agencje nabywają produkty, usługi czy robociznę od przedsiębiorstw prywatnych. W kontekście zamówień publicznych, państwo czy też jego agencje są zobligowane do określenia swoich potrzeb i kryteriów, do których następnie dostawcy muszą dostosować się w celu ubiegania się o zamówienie.
Zamówienia publiczne jako istotny element procesu zakupowego
Zamówienia publiczne stanowią istotny element procesu zakupowego. Pozwalają państwu bądź też jego agencjom kupować towary lub usługi w sposób efektywny i uczciwy. W zamówieniach publicznych państwo lub jego agencje precyzują wymagania odnośnie produktu lub usługi, które występują w postaci szczegółowych specyfikacji lub warunków zamówienia. Zgodnie z tymi doprecyzowanymi wymaganiami, podmioty zainteresowane ubieganiem się o zamówienie muszą złożyć swoje oferty.
W celu zapewnienia przejrzystości i uczciwości w procesie zakupu, zamówienia publiczne w wielu krajach podlegają regulacjom przez ustawy lub przepisy dotyczące zamówień publicznych. W Stanach Zjednoczonych ustawa federalna nazywana „Ustawą o zamówieniach publicznych”, która obowiązuje od roku 1933, reguluje proces zamawiania produktów i usług przez rząd federalny. Ustawa ta nakłada na państwo federalne i jego agencje obowiązek postępowania w sposób równy wobec wszystkich uczestników rynku, w tym w sprawie ochrony praw konkurencyjnych oraz przestrzegania zasad transparentności.
Jakie są reguły zamówień publicznych?
Reguły zamówień publicznych to zbiór zasad i przepisów odnoszących się do kupowania produktów, usług i roboty budowlanej przez jednostki rządowe, samorządowe i organizacje pozarządowe. Regulacje mają na celu zapewnienie jawności, równej konkurencji i najlepszego wykorzystania publicznych środków finansowych. Przyjrzyjmy się bliżej 4 najważniejszym zasadom:
- przejrzystość – zasada ta zobowiązuje podmioty zamawiające do publikowania informacji dotyczących planowanych zamówień na odpowiednim poziomie. Wymagane jest także, aby informacje były przekazywane w sposób, który umożliwia każdej z zainteresowanych stron zapoznanie się z nimi;
- konkurencyjność- zasada ta określa, że jednostki zamawiające mają obowiązek zapewnić wszystkim zainteresowanym stronom dostęp do procedur zamówień publicznych i zapraszać ich do udziału w nich. Podmioty zamawiające są zobowiązane do wyboru oferty najbardziej odpowiadającej ich potrzebom i najbardziej właściwej dla interesów publicznych. Bez znaczenia pozostaje to czy oferent jest lokalny, krajowy czy też zagraniczny;
- efektywne wykorzystanie środków publicznych- reguła wymaga od jednostek zamawiających, aby oferty były oceniane zgodnie z ich zdolnościami finansowymi i aby zapewnione zostało optymalne wykorzystanie publicznych środków finansowych;
- przestrzeganie prawa – reguła wymaga od jednostek zamawiających i oferentów przestrzegania przepisów prawa, w tym przepisów dotyczących prawa konkurencji, prawa pracy, prawa środowiskowego i innych.